Stresscoaching: hoe en wat?

Allereerst, wat is (chronische) stress en wat doet het met je?

Stress is een natuurlijk proces, we hebben het zelfs nodig om te kunnen presteren. Maar wanneer mensen zichzelf continue overbelasten en hier weinig of geen herstel tegenover staat, heeft dit uiteindelijk een negatief effect op ons functioneren.

Chronische stress beïnvloedt ons geheugen, het vermogen tot overzicht houden, regelen en plannen. Je kunt er somber of angstig van worden, problemen met slapen krijgen en je kunt gaan piekeren. Kortom, er kunnen allerlei fysieke en psychische klachten ontstaan wanneer er sprake is van (chronische) stress en de vicieuze cirkel hiervan niet doorbroken wordt.

Stresscoaching kan worden ingezet als een werknemer uitvalt of dreigt uit te vallen op de werkplek vanwege werk- , dan wel privé gerelateerde stressfactoren. Het doel van stresscoaching is preventief om uitval te voorkomen, of als interventie om ervoor te zorgen dat de werknemer weer op relatief korte termijn het werk kan hervatten.

Uiteenlopende trajecten

In de afgelopen periode heb ik een aantal werknemers begeleid als stresscoach. Het ging om werknemers (zowel dertigers als 50+) met uiteenlopende stressklachten. De één gaf aan niet meer te kunnen slapen en zich overdag doodmoe te voelen, een ander was weinig weerbaar en had een kort lontje. Mijn meest recente traject betreft een 60-jarige algemeen directeur die al ruim een jaar niet meer aan het werk is. Hij heeft tot 3 keer toe geprobeerd om op te bouwen in het eigen werk, maar moest zich helaas steeds opnieuw ziekmelden. Graag vertel ik hoe dit coachingstraject is verlopen.

Voorafgaand aan het coachingstraject worden er een aantal digitale vragenlijsten afgenomen. Uit deze vragenlijsten komt naar voren dat werknemer hoog scoort op de stressschaal en dat er tevens sprake is van depressie- en angstklachten. Verder blijkt dat werknemer zeer vermoeid is en dat hij problemen ervaart op cognitief gebied.

Vormgeven van het traject

Tijdens het intakegesprek bespreken we de uitkomsten van de vragenlijsten en gaan we vervolgens dieper in op de huidige klachten van werknemer en de ontstaansgeschiedenis hiervan. We bespreken zijn persoonlijkheid, leefstijl, gedrag en arbeidssituatie. Vervolgens stellen we gezamenlijk een lijst met doelen op (stoppen roofbouw en bevorderen herstelfuncties, opbouw vitaliteit, conditie opbouwen en sociaal-maatschappelijk herstel). Aan de hand van de gestelde doelen worden er een aantal acties benoemd om deze doelen te bereiken. Voor deze werknemer zijn dat: aanleren herstelgedrag, goede balans vinden tussen inspanning en ontspanning, grenzen leren stellen en zaken bespreekbaar maken. We spreken af dat we een traject van 6 sessies inzetten en dat we elkaar tweewekelijks persoonlijk spreken. Werknemer kan tussentijds contact met mij opnemen. Hij krijgt een werkboek met opdrachten.

In het werkboek wordt allereerst uitleg gegeven over wat (chronische) stress is en hoe dit kan ontstaan. Werknemer krijgt een oefening waarbij hij moet aangeven welke factoren bij hem stress veroorzaken. Vervolgens stelt hij (eventueel samen met de coach) een noodplan op om de stressklachten te kunnen verlagen. Dit noodplan houdt in dat er zo veel mogelijk taken / afspraken geschrapt worden, er gekeken wordt welke taken uitgesteld kunnen worden, welke gedelegeerd en welke taken anders ingedeeld kunnen worden (reorganiseren).

En nu… ontspannen!

Daarna wordt aandacht besteed aan ontspannen en krijgt werknemer diverse ontspanningsoefeningen aangereikt. We nemen de leefregels door en bespreken wat er moet veranderen m.b.t. gedrag om goed te kunnen herstellen. In de volgende sessie gaan we aan de slag met het onderwerp bewegen en het belang hiervan. Beweging vermindert namelijk lichamelijke stressklachten, stemmingsklachten en bevordert de nachtrust en een positief zelfbeeld. We bespreken wat werknemer aan beweging doet en hoe dit eventueel (gedoseerd) uitgebreid kan worden.

Tijdens het traject wordt aandacht besteed aan ademhaling, slapen, voeding, dagplanning, prioriteiten stellen, steun organiseren, angsten en onzekerheden. Ook de partner van werknemer wordt betrokken bij het proces.

Bij elke sessie nemen we de gemaakte opdrachten door en evalueren we hoe het gaat met het herstel. We bespreken wat eventueel anders zou kunnen en werknemer krijgt nieuwe opdrachten en tips. Na 6 sessies nemen we opnieuw de vragenlijst af om vast te kunnen stellen of werknemer minder stressklachten ervaart.

Vertrouwen in de toekomst

Uit deze vragenlijst komt naar voren dat er inderdaad sprake is van vermindering van stressklachten. Het is belangrijk dat werknemer alert blijft op de signalen van overbelasting en op tijd rust neemt om te kunnen herstellen. Daarnaast heeft de oud-directeur besloten om qua werk een andere keuze te maken. Zijn oude functie ambieert hij niet meer. Hij is zich nu aan het oriënteren op een baan met minder verantwoordelijkheid, reizen en hectiek. Ondanks de (financiële) onzekerheid, ziet hij de toekomst met vertrouwen tegemoet.